Dhallinyaro badan, u-guuritaanka qaan-gaarnimada waxay u noqotay geedi socod dheer iyo ka dhib badan sidii hore. Fursadaha ka dhex jira suuqa shaqada ee kuwa aan haysan waxbarashada dugsiga sare dhamaantood waa la qaxay, halka qarashka lagu helayo shahaado jaamacadeed ay cirka isku shareertay. Loo shaqeeyayaashu waxay u janjeeraan dhanka doorbidida khibrada shaqo xitaa shaqooyinka heerka gala, iyaga oo xaddidaya shaqooyinka ay dhalinyarada codsan karaan. Caqabadahaani waxay ka dhigteen la shaqeynta shaqaalaha soo jeedin sii kordheysa oo adag xitaa dhalinyarada ugu diyaarsan.
Gudaha magaalada weyn ee Louisville, ku dhowaad 10 kiiba (11.7%) dhalinyarada da'doodu u dhaxayso 16 ilaa 24 ee aan hay'ad lahayn ma shaqeeyaan ama iskuul ma dhigtaan. Taasi waxay u dhigantaa in ka badan 16,000 oo dhalinyaro waaweyn ah. Joojinta dhalinyaradu waa mid khatar iyo qaali ku ah dhalinyarada iyo bulshada lafteeda. Dhallinyarada wajaheysa kala-goynta waxay seegaan fursado ay ku bartaan xirfado cusub, ku helaan waayo-aragnimo, kuna ballaadhiyaan xiriirrada bulshada [1] Dhallinyarada go'day waxay u badan tahay inay la kulmaan saboolnimo joogto ah iyo shaqo la'aan, ku kacaan habdhaqan dembiyeed iyo ku takri-falid maandooriye ah, iyo inay ku jiraan xabsi noloshooda marka loo eego shakhsiyaadka aan ka go'nayn sannadihii yaraa ee qaangaarnimadooda [2] . Kala-goynta waxay ku kacdaa cashuur bixiyeyaasha balaayiin doollar oo ah taageerada dadweynaha iyo luminta dakhliyada canshuuraha [3] . Ku guuldareysiga wax ka qabashada dhibaatada ayaa noqda meerto is-daba joog ah maaddaama carruurta dhallinyarada kala go'day ay la kulmaan natiijooyin la mid ah tan waalidkood [4] .
Waxaa muhiim ah in la fahmo halka aagga Louisville uu ka taagan yahay arrinta ku saabsan dhalinyarada kala go'day, ee ay u badan tahay inuu kala baxo, isla markaana muujiyo qaar ka mid ah istiraatiijiyaddii la bartilmaameedsaday ee ka shaqeeyay yareynta xaddiga dhallinta kala go'day ee aagga metro.
Waxaa si aad ah u kordhay saamiga dhalinyarada kala go'day iyadoo shaqsiyaadka ay noqdaan qaangaar sharci ah. Sagaal iyo toban jirka ayaa 8 jeer uga badan inay ka jaraan marka loo eego lix iyo toban jirka. Waxay u badan tahay in sharciga "Graduate Kentucky", oo kordhiyay da'da ardaygu uga bixi karo dugsiga sare laga bilaabo 16-sano jir ilaa 18-sano jir inuu saameyn togan ku yeelanayo yareynta heerka isku xirnaanshaha dhalinyarada qaangaarka ah da'da 16 ilaa 17.
Waxaa burburiyey koox dad ah, Louisville wuxuu leeyahay heer aad u sareeya oo ah kala goynta dhalinyarada ee kooxaha midabbada madow iyo caddaanka. Kaliya dhalinyarada Hisbaanikada ee Louisville ayaa u badan in laga jaro marka loo eego dhalinyarada Hispaniga ee magaalooyinkeena isku filka ah.
Dakhliga qoysku waa midka ugu xoogan ee saadaaliya goynta dhalinyarada ee Louisville. In kabadan seddex meelood meel (36.8%) ee dhalinyarada go'ay waxay ku noolyihiin 100% heerka ugu hooseeya ee saboolnimada.
Dhallinta ku nool Louisville oo ay la socdaan hooyooyinka ama aabbayaasha deggen gurigooda ayaanay u badnayn in laga jaro marka loo eego dhallinta aan waalidkood ku noolayn guriga. Joogitaanka aabayaasha ee guriga ayaa si gaar ah muhiim u ah, yaraynta suurtagalnimada in laga jaro dhammaan kooxaha tirada dadka. Ragga madow ee u dhexeeya 16 iyo 19, aabbahood oo guriga ku jira waxay ka dhigan tahay inay 4-jeer ka yar tahay inuu go'do. Dumarka madow ee u dhexeeya 16 iyo 19, aabbahood oo guriga ku jira waxay ka dhigan tahay inay 8-jeer ka yar tahay inuu go'do.
Gaaritaanka waxbarashadu wuxuu kaloo laxiriiraa heerka kala-goynta dhalinyarada waaweyn. Magaalada Louisville, in ka yar rubuc ka mid ah dhalinyarada qaangaarka ah ee 20-24 ee haysta shahaadada dugsiga sare ama u dhigma ayaa laga jaray, halka 45.3% dhalinyarada aan haysan shahaadada dugsiga sare la jaray.
Lahaanshaha naafonimadu waxay si weyn u kordhisaa suurtagalnimada inaad noqoto dhallinyaro isku xiran. Kaliya 4.3% dhalinyarada Louisville ayaa qaba naafonimo la soo sheegay. Si kastaba ha noqotee, in ka badan saddex meelood meel (36.2%) ee carruurta da'doodu tahay 16-24 jirka ee naafada ah ayaa loo tixgeliyaa inay go'een. Maaddaama dhallinta naafada ah ee ku nool Louisville ay ka baxsan yihiin nidaamka waxbarashada dadweynaha, waxay u eg tahay inay go'een labalaab.
Dumarka, carruur yeelashada waxay si weyn u kordhisaa suurtagalnimada inay ka go'do. Haweenka carruurta leh waxay labo jeer uga badan yihiin inay ka go'aan dumarka aan carruurta lahayn.
Tan iyo dhammaadkii Dhibaatadii Weynayd, tirada dhallinyarada kala go'day waxay hoos ugu sii socdeen magaalada Louisville, iyo sidoo kale qaran ahaan iyo magaalooyinka asaagood ah. Magaalada Louisville, heerka udhax-goynta dhalinyarada ayaa hoos udhacay 17% ilaa iyo sanadkii 2009, inkasta oo ay wali kasii sarreyso celceliska qaranka iyo isku celcelinta magaalooyinka asxaabta.
Si kastaba ha noqotee, waxay noqon doontaa caqli-gal in la soo jeediyo hoos u dhigista heerka isku-xirnaanta dhallinta oo keliya waa natiijada kobaca dhaqaalaha. In kasta oo dhaqaalaha soo hagaagaya uu gacan ka geysanayo in xoogaa shaqaale da 'yar ah la geeyo suuqa shaqada, haddana waxaa jira isku xirnaan daciif ah oo udhaxeysa kororka waxsoosaarka dalka iyo hoos udhaca heerka kala goynta dhalinyarada. Maalgashiyada bulshada Louisville si loo hagaajiyo meelaha laga gaadho waxbarashada, isku xidhka shaqaalaha, iyo isku soo wada duub taageerada barnaamijyada ayaa laga yaabaa inay fure u yihiin yareynta heerka dhalinyarada kala go'day [5] .
Siyaasadaha lagu yareynayo tirada dhalinyarada kala go'day waa inay tixgeliyaan laba waji: dib-u-hawlgalinta dhalinyarada oo noqday kuwa kala go'ay iyo sidoo kale kahortagga kala-goynta marka hore.
Farogelinta Siyaasadda: Gaaritaanka waxbarashada
Maaddaama waxbarashadu door muhiim ah ka ciyaarayso go'aaminta haddii qof weyn oo da 'yar uu go'do, siyaasadaha waa inay ujeedadoodu tahay in la kordhiyo hanashada waxbarasho ee dhalinyarada. Moodooyinka waxbarasho ee khibradda leh ee heerka dugsiga sare sida Akadeemiyadaha Louisville ayaa dadka dhallinyarada ah ku mashquulinaya, taas oo ka dhigaysa inay u badan tahay in dhallinyaradu dhammayn doonaan dugsiga sare [6] . Tayada barnaamijyada iskuulka kadib sida kuwa lagu taageerayo barnaamijka BLOCS waxay gacan ka geystaan hagaajinta waxqabadka tacliimeed iyo xirfadaha jilicsan [7] . Helitaanka waxbarashada dugsiga sare kadib waxaa loo fududeeyay barnaamijyada sida KentuckianaWorks College Access Center iyo Evolve502. Dhallinyarada ka tagtay dugsiga, barnaamijyada ka socda Xarunta Xirfadaha Dhallinyarada ee Kentucky , Reimage , iyo YouthBuild ayaa bixiya waddo lagu kasbado heerarka sare ee waxbarashada.
Laakiin weli waxaa jira wax badan oo la qaban karo. Cilmi-baaristu waxay muujisay in helitaanka tayo sare leh ee waxbarashada carruurnimada hore ay ku yeelan karto saameyn togan oo muddo-dheer ah waxbarashada iyo natiijooyinka xoogsatada [8] . Laakiin ku dhowaad kalabar xanaanada carruurta ee Dugsiyada Dadweynaha ee Degmada Jefferson diyaar uma aha inay waxbartaan markay dugsiga galaan [9] . Bixinta xanaanada guud waxay wanaajineysaa u diyaarsanaanta waxbarashada, waxqabadka akadeemiyadda, iyo ka qeyb qaadashada dugsiga, taasoo ka dhigeysa mid aad ugu dhow in qof dhallinyar ahi ka qalin jebiyo dugsiga sare oo uu diyaar u noqdo ku-meelgaarka [10] .
Farogelinta Siyaasadda: Isku Xidhka Shaqaalaha
Soo-gaadhista tayada, shaqooyinka baahida loo qabo iyo dariiqooyin xirfadeed oo kala geddisan bilowgooda waxbarashadooda waxay ka caawisaa dhallinyarada inay fahmaan tirada fursadaha shaqo ee la heli karo, taasoo ka dhigaysa inay u badan tahay in qof dhallinyaro ahi ku xirnaan doono [11] . Dugsiyada tacliinta sare ee Louisville iyo Xarumaha Teknolojiyada Aagga waxay bixiyaan xiriir dhab ah oo caalami ah oo la xiriira shaqooyinka iyo warshadaha maxalliga ah, waxayna taageeraan ka qeybgal macno leh shaqaalaha. SummerWorks waxay fursad u siisaa dadka dhalinyarada ah inay ku helaan khibrad shaqo iyagoo u maraya shaqo xagaaga ah, inta badanna waxay ku dhacdaa shaqadooda ugu horeysa. Barnaamij-ka iyada oo loo marayo Xarunta Xirfadaha Dhallinyarada ee Kentucky iyo Reimage waxay awood u siineysaa dhalinyarada kala go'day inay helaan tababar u diyaar ahaanta shaqada iyo kaalmaynta meelaynta shaqada. Mashruuca 'CASE' wuxuu bixiyaa dariiqa loo maro xirfadaha shaqo iyo meeleynta shaqsiyaadka naafada ah.
Laakiin weli waxaa jira wax badan oo la qaban karo. Ikhtiyaarrada gaadiidka ee xaddidan ayaa ka hor istaagi kara dadka dhallinyarada ah inay helaan oo ay sii haystaan shaqaalaynta, sidaa darteed gaadiidka dadweynaha oo la hagaajiyo wuxuu fududeynayaa isku xirnaanta xoogga shaqaalaha. Xaqiiqdii, cilmi baaris ayaa muujisay inuu jiro xiriir xoogan oo udhaxeeya xaddiga dhallinta kala go'day iyo celceliska waqtiga safarka ee shaqaalaha xaafadda [12] . Helitaanka fursado gaadiid la isku halleyn karo oo la awoodi karo ayaa gacan ka geysanaya sidii loo soo afjari lahaa farqiga u dhexeeya xaafadaha iyo shaqooyinka tayada leh iyo xarumaha waxbarashada.
Farogelinta Siyaasadda: Duubista-Hareeraha Taageerada
Waxaa jira siyaasado iyo barnaamijyo badan oo meesha yaal si looga caawiyo yareynta xaddiga kala-goynta dhalinyarada ku nool Louisville. Si kastaba ha noqotee, iskuduwida dhammaan adeegyadan ayaa ka maqan, taas oo ku adkeyneysa qof da 'yar inuu dhex maro kheyraadka la heli karo. Hindisaha cusub ee lagu dhawaaqay United Community ayaa ujeedkiisu yahay isku xirka adeegyada guud ahaan ururada kala duwan si kheyraadka si fudud looga heli karo. Intaa waxaa sii dheer, Isbahaysiga Taageera Dadka Waaweyn (CSYA), waa urur iskudaya inuu isku xiro bixiyeyaasha adeegga isla markaana cadeeyo nusqaamaha ka jira caymiska dhalinyarada Louisville.
Barnaamijyada iyada oo loo marayo Xarunta Xirfadaha Dhallinyarada ee Kentucky iyo Reimage waxaa ka mid ah kaararka basaska, bakhaar raashin, dhar xirfadleyaal ah, iyo maareeyayaasha dacwadaha si dhallinyaradu u helaan dhammaan ilaha ay ugu baahan yihiin inay ku guuleystaan. Evolve502 ujeedadiisu maahan oo kaliya inay dhalinyarada siiso deeq waxbarasho oo balan qaad ah si ay u kasbadaan shahaadada laba sano oo lacag la’aan ah, laakiin sidoo kale waxay ku daraysaa adeegyo taageero qaabkooda. Barnaamijyada oo ay ka mid yihiin adeegyo isku duuban sida kuwan halkii ay diiradda saari lahaayeen oo keliya shaqada ama meeleynta dugsiga waxay kordhineysaa suurtagalnimada in qof dhalinyaro ah uu ku xirnaan doono kuna guuleysan doono. Siyaasadaha noocan ah ee taageerada ah ayaa si gaar ah muhiim ugu ah dhalinyarada naafada ah kuwaas oo inta badan u baahan waafajin gaar ah iyo taageero si looga gudbo caqabadaha shaqada.
Gunaanad
Louisville waxay horumar badan ka sameysay dabagalka siyaasadaha iyo barnaamijyada ka caawiyay yareynta heerka u goynta dhalinyarada. Laakiin tan waa inaan loo qaadan wax iska fudud. Maalgelinta iyo iskaashiga loo baahan yahay si loo ilaaliyo ilahaani waa inay sii wadaan ilaalinta. Magaaladu way sii wadi kartaa inay kobciso siyaasadaha iyo barnaamijyada saamaynta ku yeelan kara awoodda dhalinyarada ee ku lug lahaanshaha nidaamyada waxbarashada iyo shaqaalaha.
Tixraacyo
[1] Adrienne L. Fernandes iyo Thomas Gabe, “Dhallinyar Kala Baxday: Fiirinta 16- ilaa 24-Jirrada Aan Shaqaynayn ama Dugsiga dhiganayn” (Washington: Adeegga Cilmi-baarista ee Congress, 2015)
[2] Clive R. Belfield, Henry M. Levin, iyo Rachel Rosen, "Qiimaha Dhaqaalaha ee Fursadaha Dhalinyarada" (Washington: Civic Enterprises, 2012)
[3] Qaranka Fursadda. "Xiriirinta Dhallinyarada." (2019) https://opportunitynation.org/disconnected-youth/
[4] Qiyaasta Ameerika. Mid ka mid ah toddobadiiba: Kala-saaridda Joojinta Dhallinyarada ee 25-ka Meelood ee ugu Weyn "(2012)
[5] Fernandes-Alcantara, Adrienne L. "Dhallinyarada nugul: Taariikhda iyo Siyaasadaha." (Washington: Adeegga Cilmi-baarista ee Golaha, 2018)
[6] David Rapaport, "Barasho Khibrad Leh: Qaab Daraasad Daraasadeed" (Cambridge: 2013)
[7] BLOCS: Dhisida Nidaamka Isuduwidda Waqtiga Iskuulka Ka Baxsan ee Louisville. "Warbixinta Xogta 2018"
[8] Jade M. Jenkins, iyo al. “Kordhinta u Diyaargarowga Dugsiga: Macallimiinta Dugsiga barbaarinta ma inay bar-tilmaameedsadaan Xirfadaha mise Cunugga oo dhan?” (Dib-u-eegista Dhaqaalaha ee Waxbarashada, 2018)
[9] Waaxda Waxbarashada Kentucky. Kaarka Warbixinta Dugsiga, Sannad Dugsiyeedka 2017-2018.
[10] Tamar Mendelson, iyo al. "Dhallinyarada Fursadda: Aragtida iyo Fursadaha loogu talogalay caafimaadka bulshada ee loo wajahayo dib u soo nooleynta dhalinyarada iyo dhalinyarada qaangaarka ah ee kala go'day" (Warbixinnada Caafimaadka Dadweynaha, 2018)
[11] National League of Cities Institute for Youth, Education, and Qoysaska, "Dib-u-hagaajinta Dhallinyarada Kala-go'day" (2016)
[12] Qiyaasta Ameerika. "Samaynta Xiriirka: Xiriirinta Gaadiidka iyo Dhallinyarada" (2019)
